Jest to chyba jeden z najstarszych, udokumentowanych środków antykoncepcyjnych. Prezerwatywa znana jest od czasów starożytnych, początkowo wykonywano ją z jelit zwierzęcych. Lateks (mleczko kauczukowe) jest obecnie podstawowym surowcem stosowanym w produkcji prezerwatyw. Prezerwatywa stanowi mechaniczną barierę uniemożliwiającą przedostanie się plemników do kanału szyjki  macicy. Prezerwatywy, na swoim szczycie posiadają zwykle małą wypustkę (zbiorniczek na spermę, która wydostanie się z cewki moczowej w czasie wytrysku). W celu zwiększenia skuteczności można ją stosować łącznie z którymś z środków plemnikobójczych (np. pianka Delfen). Niektóre prezerwatywy pokryte są substancją poślizgową. Występują w różnych kolorach i zapachach, a nawet w różnych smakach

Prawidłowe użytkowanie:

• sprawdź datę przydatności do użycia podaną na opakowaniu, warto także sprawdzić czy opakowanie nie jest uszkodzone mechanicznie;
• używaj prezerwatyw z certyfikatem jakości wydanym przez Ministerstwo Zdrowia (co powinno być odpowiednio zaznaczone na opakowaniu);
• prezerwatywę należy założyć na prącie w czasie wzwodu (jeszcze przed próbą wprowadzenia go do pochwy). Należy pamiętać, że istnieje możliwość wycieku pewnej ilości nasienia jeszcze przed wytryskiem;
• rozwijając prezerwatywę, naciągaj ją w całości aż do samej podstawy członka;
• jeśli stosujesz prezerwatywę, to nie stosuj żadnych środków poślizgowych produkowanych na tłustej bazie. Takie substancje poślizgowe mogą uszkodzić strukturę lateksu, z którego wykonana jest prezerwatywa. Nie należy stosować wazeliny, oliwki dla dzieci, masła, margaryny, emulsji do ciała i do opalania, tłustych kremów. Jako substancje poślizgowe można natomiast stosować niektóre kremy, żele plemnikobójcze, glicerynę, specjalne żele poślizgowe (np. dostępny w aptekach; KY-Żel);
• wycofaj prącie razem z przytrzymywaną prezerwatywa, zanim jeszcze zaniknie wzwód;
• jeżeli okazało się, że prezerwatywa była uszkodzona lub ześliznęła się w czasie stosunku, to należy zastosować antykoncepcję doraźną (patrz Antykoncepcja w nagłych przypadkach);
• prezerwatywę można używać tylko jeden raz. Przy każdym następnym stosunku, za każdym razem, należy użyć nową prezerwatywę.

Wady:

• niewielkie zakłócanie przebiegu zbliżenia seksualnego, przez konieczność dokonywania pewnych manipulacji z zakładaniem i zdejmowaniem prezerwatywy w czasie stosunku; 
• możliwość pęknięcia prezerwatywy związana jest najczęściej z niewłaściwym użyciem, lub przechowywaniem w niewłaściwych warunkach (działanie światła, zbytniej wilgotności i wysokiej temperatury uszkadza lateks, z którego wykonana jest prezerwatywa);
• możliwość ześlizgnięcia się prezerwatywy w czasie stosunku (jeżeli w odpowiednim momencie prącie nie zostanie usunięte z pochwy);   
• możliwość osłabienia odczuwania bodźców czuciowych;
• możliwość, że któryś z partnerów seksualnych jest uczulony na lateks (dotyczy około 2-3% osób).

Zalety:

• łatwość użycia i zakupu (nie wymaga wizyty u lekarza, recepty ani nawet odwiedzenia apteki);
• niska cena (prezerwatywy czasami nawet rozdawane są bezpłatnie);
• w dużej mierze chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową takimi, jak AIDS, żółtaczka oraz innymi zakażeniami wirusowymi (HPV - wirus brodawczaka ludzkiego), bakteryjnymi (rzeżączka) i pierwotniakowymi (rzęsistek). Niektórzy uważają, że stosowanie prezerwatyw przyczynia się do zmniejszenia ryzyka powstawania raka szyjki u kobiet.

Skuteczność:

Prezerwatywy, jeśli są użytkowane zgodnie z omówionymi zasadami, należą do najskuteczniejszych metod zapobiegania niepożądanym ciążom. Wśród partnerów posiadających doświadczenie w stosowaniu prezerwatyw, współczynnik zawodności (Pearl'a) może być bardzo niski i osiągać wartość „2”. Natomiast u osób niedoświadczonych, które dopiero zapoznają się z tą metodą, współczynnik Pearl'a może dochodzić nawet do „10” - „15” (czyli 10-15 ciąż na 100 kobiet, stosujących wyłącznie tę metodę antykoncepcyjną przez 12 miesięcy).